اگر تا کنون تجربه ی ورم پا ها، گرفتگی رگ پا و سفت شدن و خارش ساق پای خود را داشته اید، حتماً می دانید که این امر تا چه اندازه می تواند آزاردهنده باشد. ورم پا یک مشکل رایج است که ممکن است برای هر کسی در هر سنی رخ دهد.
علت ورم پا می تواند موارد ساده ای مثل خوردن نمک زیاد در یک وعده غذایی یا نوسانات هورمونی باشد، اما در برخی موارد نشان دهنده ی نوعی مشکل جدی یا بیماری وریدی پا است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
در این مقاله، ما به مواردی مثل علت ورم پا، علائم رایج و زمان مراجعه به پزشک اشاره خواهیم کرد.
علت ورم پا چیست؟
تورم پا که با نام پزشکی ادم نیز شناخته می شود، به دلیل تجمع مایعات اضافی در رگ ها شکل می گیرد. معمولاً مایع اضافی ناشی از مشکل سیستم گردش خون، سیستم لنفاوی یا کلیه ها می باشد. در اغلب موارد، ورم پاها مشکل خاصی ایجاد نمی کند؛ اما گاهی اوقات می تواند نشانه ی مشکل جدی تری باشد.
دو دلیل رایج ورم پاها احتباس مایعات و التهاب است. اما علت اصلی هر دوی این مشکلات می تواند متفاوت باشد. در این مقاله فهرستی از رایج ترین علل تجمع مایع و التهاب که منجر به تورم پاها می شود، علائم آنها، روش های درمان ورم پا و زمان مناسب مراجعه به پزشک تهیه کرده ایم. بنابراین هر نشانه ای را جدی بگیرید!
1. آسیب دیدگی
زمانی که دچار آسیب دیدگی می شوید، پاسخ طبیعی بدن شما برای بهبود آسیب دیدگی التهاب است. این فرآیند شامل تجمع گلبول های سفید و مایعات در ناحیه آسیب دیده می شود که با تورم و ناراحتی همراه است. صدمات حادی مانند شکستگی استخوان یا پیچ خوردن مچ پا می تواند منجر به التهاب موضعی در ناحیه آسیب دیده و در نتیجه ورم پا و درد شود.
درمان
در برخی موارد، درمان های ساده ای مانند استراحت کردن، استفاده از کمپرس سرد و بالا نگه داشتن پای آسیب دیده می تواند به کاهش ورم و التهاب کمک کند. با این وجود، اگر ورم پا ها بهبود نیافت، شدیدتر شد و یا با علائم دیگری همراه بود باید به پزشک مراجعه کنید. گزینه های درمان سریع ورم پا ناشی از التهاب معمولاً شامل داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی، جوراب های فشرده سازی یا جوراب واریس و اصلاح سبک زندگی می شود.
2. بیماری واریس
بیماری واریس فراتر از یک مشکل زیبایی است و یکی از رایج ترین علل ورم پا ها می باشد. رگ های واریسی (که با رگ های عنکبوتی متفاوت اند) زمانی اتفاق می افتند که دریچه سیاهرگ های پا به درستی کار نکرده و خون به عقب برگردد. بازگشت خون به عقب (به جای حرکت به سمت قلب) می تواند باعث تجمع خون و افزایش فشار داخل سیاهرگ ها شود. این فشار، نشت مایع به بافت اطراف و در نتیجه، تورم و ناراحتی پا ها را در پی خواهد داشت.
علل زیادی برای ابتلا به واریس وجود دارد که رایج ترین آنها ایستادن طولانی مدت روی پا ها می باشد.
شما ممکن است مدت ها مبتلا به واریس باشید و تا زمانی که رگ های پیچ خورده از سطح پوست شما قابل مشاهده نباشند، متوجه آن نشوید! علاوه بر این، ورم های ناشی از مشکلات جدی تر مثل نارسایی قلبی یا کلیوی ممکن است با ورم های ناشی از واریس اشتباه گرفته شوند و همین امر مانع از تشخیص به موقع این مشکلات شود.
بنابراین اگر مدتی است که از ورم یا ناراحتی پاهایتان رنج می برید، بهتر است برای درمان واریس پا خود به بهترین دکتر واریس در تهران مراجعه کنید. با وجود اینکه رگ های واریسی مشکل جدی تلقی نشده و خطر جانی ندارند، اما می توانند درد قابل توجهی ایجاد کرده و بسیار آزار دهنده باشند. بنابراین برای کاهش عوارض این مشکل به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
3. اضافه وزن
اضافه وزن یا چاقی یکی از رایج ترین علت ورم پا می باشد. وزن زیاد بدن باعث اعمال فشار مضاعف به وریدها و سیستم لنفاوی می شود که می تواند عوارضی مثل تورم پاها را در پی داشته باشد. چاقی همچنین می تواند مشکلات زمینه ای که باعث تورم پاها می شوند (مثل نارسایی وریدی یا نارسایی قلبی) را تشدید کند.
درمان
بهترین راه حل برای رفع این مشکل و درمان ورم پا ناشی از اضافه وزن، کاهش وزن به کمک یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می باشد. کاهش وزن، فشار روی رگ ها و سیستم لنفاوی را کاهش داده و در نتیجه، به کم شدن تورم کمک می کند.
4. هورمون ها
هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون می توانند تعادل مایعات بدن را تحت تأثیر قرار دهند. این امر به ویژه در دوران پریودی یا بارداری رخ می دهد. در طول پریودی، تغییر سطح هورمون ها می تواند باعث تجمع مایعات و ورم تمام نواحی بدن شود.
درمان
مصرف آب کافی و داشتن یک رژیم غذایی سالم در دوران پریودی مشکلات این دوره را کمتر می کند. علاوه بر این، فعالیت بدنی منظم و ورزش هایی برای بهبود گردش خون (مثل پیاده روی یا حرکات آرام پا) می تواند بسیار مفید باشد.
برای زنان بارداری که دچار ورم پا هستند، استراحت و قرار دادن پا در ارتفاعی بالا تر از سطح بدن توصیه می شود. ایستادن یا نشستن طولانی مدت می تواند مشکل شما را وخیم تر کند. شما همچنین می توانید مشکلات بارداری را با پوشیدن کفش های مناسب و انجام تمرین های منظم (بنا به توصیه ی پزشک) تسکین دهید.
تورم پای ناشی از تغییرات هورمونی معمولاً نیازی به مداخله پزشکی ندارد. با این وجود، اگر تورم شما شدید بوده و برای مدتی طولانی ادامه یافت، باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
5. ترومبوز ورید عمقی (DVT)
ترومبوز ورید عمقی یک بیماری جدی است که به دلیل تشکیل لخته خون در وریدهای عمقی (معمولاً در ساق پا) ایجاد می شود. علائم این مشکل علاوه بر احتباس مایعات و تورم شامل درد، حساسیت، گرما، قرمزی و التهاب پاها است.
درمان
درمان DVT از اهمیت بالایی برخوردار بوده و همیشه باید در اسرع وقت انجام شود. در صورتی که مشکوک به DVT هستید بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید. درمان به موقع DVT به پیشگیری از عوارض جدی و جانی این بیماری (مثل آمبولی ریه) کمک می کند.
6. بیماری لنف ادم
بیماری لنف ادم زمانی رخ می دهد که تخلیه مایع لنفاوی در برخی از نواحی بدن با اختلال مواجه شود. عوامل مختلفی در ایجاد بیماری ادم نقش دارند که از رایج ترین آنها می توان به جراحی، پرتو درمانی، عفونت ها یا مشکلات ژنتیکی اشاره کرد. علاوه بر تورم، سایر علائم لنف ادم شامل احساس سنگینی یا سفتی در اندام های آسیب دیده، کاهش تحرک و تغییرات شدید در بافت یا رنگ پوست می شود.
درمان
درمان لنف ادم معمولاً به صورت ترکیبی از فشرده سازی، تخلیه لنفاوی دستی، ورزش و مراقبت پوستی انجام می شود.
7. نارسایی وریدی
نارسایی وریدی یکی از رایج ترین علل ورم پا است که بیشتر در افراد چاق، زنان باردار و افرادی با سابقه خانوادگی این بیماری رخ می دهد. در بیماری نارسایی وریدی، بازگشت خون از پاها به قلب با اختلال مواجه شده و در نتیجه، خون در پاها جمع می شود. خون انباشته شده خطر ایجاد لخته خونی را افزایش می دهد.
درمان
درمان نارسایی وریدی به موارد مختلفی بستگی دارد و شامل ترکیبی از روش های درمانی مختلف می شود. اصلاح سبک زندگی مانند ورزش، وزن مناسب و پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی مدت می تواند تا حدود زیادی علائم آزار دهنده ی این بیماری را کاهش داده و به بهبود گردش خون کمک کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است از روش های کم تهاجمی یا مداخلات جراحی برای رفع ناهنجاری های وریدها و بهبود عملکرد آنها بهره ببرد.
8. مصرف بیش از حد سدیم
مصرف بیش از حد نمک (سدیم) باعث احتباس مایعات در بدن و در نتیجه، ورم و نفخ می شود. دلیل این مشکل آن است که سدیم آب را جذب کرده و منجر به عدم تعادل مایعات در بدن (به خصوص در پاها) می شود.
درمان
برای درمان سریع ورم پا ناشی از مصرف بیش از حد سدیم یا نمک بهتر است از مصرف غذاهای حاوی مقادیر زیاد سدیم مانند تنقلات فراوری شده، کنسروها، فست فود و برخی از چاشنی ها خودداری کنید. به جای این ها بهتر است غذاهای تازه و مفید را در وعده های غذایی خود بگنجانید. علاوه بر این، نوشیدن مقدار زیادی آب راه حل بی نظیری برای دفع سدیم اضافی و هیدراته شدن بدن می باشد.
