درمان فشار خون در بارداری

یکی از مهم ترین و البته نگران کننده ترین عوارضی که ممکن است در دوران بارداری برای افراد به وجود آید، فشار خون بالا در این دوره حساس است که پزشکان در دوره‌ های اول بارداری هشدارهای کامل را به مادران اعلام کرده و معتقدند که اگر این عارضه اتفاق بیفتد کنترل و درمان آن بسیار سخت است و مادر نمی تواند به دلیل بارداری از داروهای مختلف استفاده کند.

به همین دلیل فشار خون در دوره بارداری ممکن است خطرات زیادی را برای مادر و جنین به همراه آورد و ممکن است نه ماهه بارداری را مشقت بسیار زیادی همراه سازد.

چند عامل مهم می‌ توانند بر ایجاد فشار خون بارداری اثرگذار باشند، معمولاً سبک زندگی تاثیر بسیار زیادی بر سلامت افراد دارد.

به عنوان مثال اگر در دوره بارداری مادر وزن بسیار زیاد و تحرک محدودی داشته باشد در معرض چنین بیماری هایی قرار می گیرد، خانم هایی که برای بارداری ivf انجام داده اند بیش از سایر بانوان در معرض فشار خون بالا قرار می‌ گیرند.

 عوامل موثر بر فشار خون بارداری

همانطور که گفته شد وضعیت جسمانی و فیزیکی مادر نقش بسیار مهمی بر بروز فشار خون بارداری دارد اما مواردی مانند عدم تحرک و اضافه وزن ممکن است برای تمامی افراد مشکل آفرین باشد.

اما اگر تجربه بارداری اول را سپری می کنید مصرف انواع سیگار و الکل برای شما ممنوع میشود، عدم توجه به گفته پزشک می‌ تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.

سابقه بیماری های خانوادگی و یا بارداری دوقلویی در اغلب‌ موارد باعث شده تا فرد در معرض آسیب قرار بگیرد، البته اگر بیماری‌ هایی مانند دیابت بارداری اتفاق بیفتد و یا بارداری به روش لقاح آزمایشگاهی انجام شده باشد فرد بیش از دیگران در معرض فشار خون بالا قرار می گیرد.

همچنین بیماری های خود ایمنی را در چنین شرایطی نادیده نگیرید، زیرا ممکن است وضعیت بدن در موقعیتی قرار بگیرد که خود ایمنی منجر به بروز فشار خون بالا شود، کنترل فشار خون در دوره بارداری بسیار سخت است.

پزشکان بر این باورند که فشار خون بالا علاوه بر آسیب های مغزی برای مادر می تواند خطرات و تبعات زیادی را برای جنین به وجود آورد و در مواردی پزشک مجبور میشود که برای حفظ سلامت مادر از خطرات بسیار جدی جنین را به صورت نارس از رحم خارج کند که زنده ماندن جنین در چنین مواردی بسیار نادر است و ممکن است آسیب های زیادی را به همراه آورد.

با این حال فشار خون بالا در بارداری بسیار خطرناک است و به هیچ عنوان نباید خود را در معرض چنین آسیبی قرار دهید.

تاثیر فشار خون بالا بر سلامت مادر و جنین

فشار خون بالا در دوران بارداری، به‌ ویژه اگر کنترل نشود، می‌تواند مشکلات جدی برای سلامت مادر ایجاد کند.

یکی از شایع‌ ترین مشکلات، پره‌اکلامپسی است که می‌ تواند منجر به آسیب به اندام‌ های حیاتی مانند کلیه‌ ها، کبد و مغز شود.

در موارد شدیدتر، این شرایط ممکن است باعث ایجاد اکلامپسی، تشنج‌ های شدید و تهدیدکننده زندگی شود.

خطر نارسایی قلبی و سکته مغزی در زنان بارداری که فشار خون بالایی دارند، افزایش می‌ یابد.

این مشکلات نیازمند مراقبت‌ های فوری و تخصصی هستند.

فشار خون بالا می‌تواند تاثیرات قابل‌ توجهی بر رشد و سلامت جنین داشته باشد.

کاهش جریان خون به جفت یکی از پیامدهای اصلی است که می‌ تواند منجر به اختلالات رشد داخل رحمی (IUGR) شود.

این امر باعث می‌ شود که جنین وزن کمتری نسبت به حد طبیعی داشته باشد.

فشار خون بالا خطر زایمان زودرس و در موارد شدیدتر، مرگ داخل رحمی جنین را افزایش می‌ دهد.

در برخی موارد، جدا شدن زودهنگام جفت (دکولمان جفت) رخ می‌ دهد که یک وضعیت اورژانسی است و سلامت جنین و مادر را به خطر می‌ اندازد.

تاثیر فشار خون بارداری در دوران پس از زایمان

فشار خون بارداری (Hypertensive Disorders of Pregnancy) یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است که می‌تواند تاثیرات مهمی بر دوران پس از زایمان داشته باشد.

این اختلال شامل پره‌اکلامپسی، فشار خون مزمن، و فشار خون ناشی از بارداری می‌ شود.

زنانی که در دوران بارداری دچار فشار خون بالا می‌ شوند، ممکن است در دوران پس از زایمان همچنان با مشکلات مرتبط با فشار خون دست‌ و پنجه نرم کنند، که می‌ تواند نیاز به مراقبت‌ های ویژه و نظارت مداوم داشته باشد.

عدم مدیریت صحیح این اختلال ممکن است به مشکلاتی مانند بیماری‌ های قلبی و عروقی در آینده منجر شود.

در دوران پس از زایمان، زنانی که سابقه فشار خون بارداری دارند، در معرض خطر بیشتری برای بروز عوارضی مانند فشار خون بالا پایدار، نارسایی قلبی، یا اختلال عملکرد کلیه قرار دارند.

این افراد ممکن است در سال‌ های بعدی زندگی با افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌ های مزمن، از جمله سکته مغزی و دیابت نوع ۲، مواجه شوند.

تحقیقات نشان داده است که پره‌ اکلامپسی می‌ تواند نشانه‌ ای از آسیب‌ پذیری قلبی عروقی زنانی باشد که پیش‌ تر سالم بوده‌ اند.

مراقبت‌ های پس از زایمان برای زنانی که دچار فشار خون بارداری بوده‌ اند، اهمیت بسیاری دارد.

این مراقبت‌ ها شامل پایش منظم فشار خون، پیروی از رژیم غذایی مناسب، انجام فعالیت‌ های بدنی، و در صورت لزوم، مصرف داروهای کاهش‌ دهنده فشار خون است.

آگاهی‌ بخشی به زنان درباره ارتباط بین فشار خون بارداری و خطرات سلامتی در آینده می‌ تواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کند.

برخورداری از حمایت پزشکی و روانی مناسب می‌ تواند به این افراد کمک کند تا دوره پس از زایمان را با سلامتی بیشتری سپری کنند.

پیشگیری از فشارخون در بارداری

یکی از آسیب های شایع که ممکن است در دوران بارداری مادران تجربه کنند افزایش فشار خون است، همانطور که می‌ دانید فشار خون با مواردی مانند استرس و اضطراب ارتباط مستقیم داشته و حتی اگر فرد تنش و عصبانیت مکرر را تجربه کند این تنش ها منجر به افزایش فشارخون میشود.

اما این نوع فشار خون کاملا موقتی بوده و سریعا از بین می رود، همچنین اگر فشار خون در دوره بارداری اتفاق بیفتد در موارد بسیار زیادی موقتی بوده و تا پایان دوره بارداری سلامت افراد را تهدید می کند.

در چنین شرایطی مادران باردار نباید هیچگونه اضطراب و استرس را متحمل شوند و بهتر است در شرایط روانی بسیار مناسبی دوره بارداری را سپری کنند.

برای کمتر کردن تنش ها و فشارهای روحی و هرگونه استرس می توانید از تمرینات یوگا استفاده کنید که علاوه بر افزایش انعطاف بدن و سهولت در زایمان می تواند منجر به آرامش اعصاب شده و فرد مشکلاتی مانند فشار خون بارداری را تجربه نمی کند.

اگر قبل از بارداری از سیگار و یا انواع دخانیات و الکل استفاده می کردید باید به طور قطعی مصرف آنها را در دوره بارداری متوقف کنید زیرا یکی از روش های کاربردی برای پیشگیری از فشار خون در بارداری می باشد.

متخصصان و پزشکان اصلاح رژیم غذایی در این دوره حساس را به تمامی بانوان توصیه می‌ کنند و معتقدند که مصرف غذاهای سبک با نمک محدود و چربی بسیار کم کمک می‌ کند تا هیچگونه عوارضی مانند فشارخون را تجربه نکنید.

بهتر است در دوره بارداری از انواع میوه ها و سبزیجات تازه استفاده کنید و به جای انواع غذاهای فرآوری شده از خوراکی های ارگانیک استفاده نمایید، در این شرایط ریسک ابتلا به فشار خون در دوره بارداری بسیار کاهش پیدا کرده و این دوره حساس را با سلامت سپری خواهید کرد.

متخصصان توصیه می‌کنند که مواد غذایی حاوی منیزیم، انواع ماهی و همچنین ویتامین ها را در دوره بارداری به درستی استفاده کنید تا در معرض این آسیب قرار نگیرید.

درمان فشار خون در بارداری

برخی از افراد تصور می‌ کنند که با بروز فشار خون در بارداری ممکن است نتوانند از داروهای کنترل کننده این عارضه استفاده کنند و سعی دارند که نسبت به مصرف دارو مقاومت کرده و ممکن است با آسیب‌ های جدی تر مواجه شوند.

زمانی که فشار خون بالا در بارداری اتفاق می‌ افتد این عارضه باید هرچه سریع‌ تر کنترل و درمان شود و بی توجهی نسبت به این آسیب خطرات زیادی را برای افراد به همراه خواهد داشت.

احتمال ابتلا به فشار خون در دوران بارداری و شیردهی بسیار زیاد است و باید همان طور که پزشک تعیین می کند اقدامات لازم را جهت کنترل آن انجام دهید.

بهتر است که در کنار مصرف داروهای مختلف و تجویز شده توسط پزشک از رژیم غذایی مناسبی پیروی کنید و بهتر است که هرگونه کم تحرکی و تنبلی را کنار گذاشته و در طول روز حداقل نیم ساعت تمرینات یوگا و یا پیاده‌ روی آرامی داشته باشید با این شرایط فشار خون در دوره بارداری کنترل شده و از خطرات و عوارض آن در امان خواهید بود.

متخصصان و پزشکان بر این باورند که اگر مشاهده شد که در دوره بارداری تورم دست و پا اتفاق می‌ افتد و یا حالت تهوع و تغییراتی در بینایی رخ می‌ دهد باید به وجود این عارضه مشکوک شوید.

باید توجه داشته باشید که نوسانات فشار خون در دوره بارداری بسیار خطرناک است و اگر پزشک روش درمانی و کنترل را برای شخص در نظر می‌ گیرد بهتر است که طبق گفته پزشک با جزئیات کامل فرآیند مربوطه را انجام دهید تا فشار خون بالا برای شما و جنین خطر آفرین نشود.

برای کنترل فشار خون در بارداری مصرف برخی از داروها الزامی می‌ باشد اما در کنار آن بیشتر از مایعات استفاده کنید و حذف نمک باعث میشود تا شما وضعیت جسمانی مناسب داشته باشید، بهتر است که هنگام نشستن پاهای خود را در سطحی بالاتر از بدن قرار دهید و از ایستادن های طولانی مدت خودداری کنید.

فشار خون غیر طبیعی در دوران بارداری علاوه بر زایمان زودرس ممکن است آسیب ها و خطراتی را برای جفت به همراه آورد و علاوه بر مشکلاتی که در رشد جنین ایجاد می کند ممکن است خطر سقوط و مرگ جنین را نیز به همراه داشته باشد.

البته نباید از آسیب ها و بیماری هایی که برای مادر به وجود می‌ آورد غافل نشوید به همین دلیل پزشکان در دوره‌ های قبل از بارداری توصیه می‌ کنند که حتماً فرد در وضعیت ایده‌آل باشد و هرگونه افزایش وزن باید در دوره‌ های قبل از بارداری به طور کامل از بین برود.

تمامی افراد با هر گونه بیماری های زمینه ای کنترل شده و وزن ایده آل می توانند دوره بارداری مناسب و بی خطری را سپری کنند.

عوارض فشار خون بالا در بارداری

عوارض فشارخون بالا در بارداری را می توان موارد زیر را شامل می شود:

پره‌ اکلامپسی

پره‌ اکلامپسی یکی از جدی‌ ترین عوارض فشار خون بالا در بارداری است که معمولاً پس از هفته ۲۰ بارداری رخ می‌ دهد.

این وضعیت با فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار (پروتئینوری) همراه است و ممکن است به اختلال در عملکرد اندام‌ هایی مانند کبد، کلیه و مغز منجر شود.

اگر پره‌ اکلامپسی به موقع تشخیص و درمان نشود، می‌ تواند به اکلامپسی، که با تشنج‌ های شدید همراه است، یا به سندرم HELLP (همولیز، افزایش آنزیم‌های کبدی، و کاهش تعداد پلاکت‌ها) منجر شود که تهدید جدی برای جان مادر و جنین محسوب می‌ شود.

اختلال در رشد جنین

فشار خون بالا می‌ تواند باعث کاهش جریان خون به جفت شود، که در نتیجه مواد مغذی و اکسیژن کافی به جنین نمی‌ رسد.

این مشکل ممکن است باعث محدودیت رشد داخل رحمی شود و جنین با وزن کم‌ تر از حد معمول متولد گردد.

نوزادانی که تحت تأثیر این عارضه قرار می‌ گیرند، در معرض خطر بیشتری برای عوارض نوزادی مانند مشکلات تنفسی و اختلالات متابولیکی هستند و ممکن است در طول زندگی با مشکلات سلامتی بیشتری مواجه شوند.

زایمان زودرس

یکی از پیامدهای شایع فشار خون بالا در بارداری، زایمان زودرس است.

برای حفظ سلامت مادر یا جنین، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد زایمان را پیش از موعد برنامه‌ریزی کند.

زایمان زودرس می‌تواند نوزاد را در معرض خطراتی مانند مشکلات ریوی، ضعف ایمنی و اختلالات رشدی قرار دهد.

مادر ممکن است به دلیل جراحی سزارین و عوارض آن دچار مشکلات بیشتری شود.

آسیب به اندام‌های مادر

فشار خون بالا می‌ تواند به اندام‌ های حیاتی مادر، از جمله کلیه‌ها، کبد، قلب و مغز آسیب وارد کند.

این مشکل ممکن است باعث بروز مشکلات جدی مانند نارسایی کلیه، سکته مغزی یا خونریزی داخلی شود.

به‌ ویژه در موارد پره‌ اکلامپسی شدید، خطر نارسایی چند عضوی وجود دارد که می‌ تواند تهدیدکننده حیات باشد و نیاز به مراقبت‌ های ویژه را ضروری کند.

جدا شدگی زودرس جفت

فشار خون بالا می‌ تواند منجر به جداشدگی زودرس جفت از دیواره رحم شود.

این عارضه می‌ تواند باعث خونریزی شدید در مادر و کاهش اکسیژن‌ رسانی به جنین شود.

جداشدگی جفت یکی از خطرناک‌ ترین شرایط بارداری است که در صورت عدم درمان سریع، می‌ تواند به مرگ مادر یا جنین منجر شود.

دکتر عبدالوهاب برادران متخصص قلب و عروق در تهران