درمان فشار خون بالا

فشار خون چیست؟

یکی از بیماری‌ هایی که معمولا افراد در میانسالی ممکن است آن را تجربه کنند فشار خون است، با بیان ساده برای شما توضیح می دهیم که فشار خون چیست و چه خطراتی را در پی خواهد داشت، البته خواهیم گفت که روش‌ های کنترلی و درمانی این عارضه چه می باشد.

به طور کلی فشار خون زمانی اتفاق می افتد که سرخرگ های بزرگ و اصلی بدن قابلیت ارتجاعی و استحکام خود را از دست داده و عروق کوچکتر نیز به دنبال آن باریک میشوند و این امر باعث میشود تا فشار خون افزایش پیدا کرده و فعالیتی مضاعف به قلب تحمیل خواهد شد.

فشار خون یکی از بیماری‌ های کشنده در سراسر دنیا شناخته میشود زیرا ممکن است تا شدت گرفتن این عارضه فرد متوجه علائم اولیه نشود.

به همین دلیل پزشکان توصیه می‌ کنند که اگر در خانواده شما فردی با فشار خون مواجه است ممکن است به نسل های بعدی این عارضه انتقال پیدا کند، پس بهتر است در دوره های زمانی مشخص حتما فشار خون خود را بررسی نمایید.

به طور معمول فشار خون هنگام انجام فعالیت های ورزشی، استرس و عصبانیت افزایش پیدا می‌ کند اما این نوع فشار خون بیماری شناخته نمیشود، فشار خون زمانی نوعی بیماری تلقی میشود که فرد در زمان استراحت فشار خون را بالاتر از حد طبیعی تجربه کند.

فشار خون در افراد میانسال و مسن بسیار شایع است به گونه‌ ای که یکی از بیماری های معمول در بین افراد شناخته میشود.

متخصصان در اغلب موارد نمی توانند فشار خون را به طور کامل برطرف و درمان کنند اما این عارضه قابل کنترل است، اگر شخص از سلامت خود محافظت کند از خطرات جانبی این عارضه در امان خواهد بود.

علت بروز فشار خون

زمانی که افراد با علائم اولیه فشار خون به پزشک مراجعه می‌ کند سعی دارند بدانند که به چه علت به این عارضه مبتلا شده اند، پزشکان علل اصلی بروز فشارخون را معمولاً چاقی و اضافه وزن دانسته و البته افرادی که بالای ۶۰ سال هستند به احتمال خیلی زیاد ممکن است فشار خون را تجربه کنند، نباید از عوارض چاقی و اضافه وزن غافل شوید.

همچنین مصرف دخانیات و سیگار کشیدن واستفاده مداوم از انواع تنباکو و البته مصرف الکل همگی عواملی هستند که به صورت مستقیم بر فشار خون بالا تاثیر گذار بوده و ممکن است حتی فرد در سنین جوانی این عارضه را متحمل شود، رژیم غذایی ناسالم و مصرف نمک بسیار زیاد و چربی های اشباع شده می‌ توانند از عوامل موثر در بروز فشار خون باشند.

کسانی که مصرف میوه و سبزیجات را به صورت محدود در رژیم غذایی خود داده اند در خطر ابتلا به این عارضه قرار می گیرند.

پزشکان و متخصصان کم تحرکی و نداشتن فعالیت های بدنی مناسب را از علل اصلی این عارضه دانسته و کسانی که در طی روز ساعت بیشتری پشت میز نشینی دارند در خطر این آسیب قرار می‌ گیرند.

نا گفته نماند که عوامل ژنتیکی می تواند بروز این عارضه موثر باشد، البته مصرف برخی از داروهای استروئیدی و انواع قرص های ضد حاملگی ممکن است افراد را حتی در سنین جوانی به فشار خون بالا مبتلا کند.

پیشگیری از ابتلا به فشار خون

بسیاری از پزشکان به عموم افراد در سنین جوانی توصیه می کنند که با رعایت چند نکته بسیار ساده از سلامت خود محافظت کرده تا در میانسالی با عوارضی مانند فشار خون و بیماری های قلبی مواجه نشوند.

بهتر است در سنین جوانی روش های مناسب را برای کنترل وزن خود انجام دهید، همچنین انجام مرتب فعالیت‌ های ورزشی همه روزه کمک می کند تا از خطر ابتلا به فشارخون در امان باشید.

بهتر است که به طور پیوسته از انواع غذاهای چرب و فست فودی استفاده نکنید و مصرف نمک را در رژیم غذایی خود محدود تر کنید و به جای چنین مواد ناسالمی از انواع میوه ها و سبزیجات و لبنیات کم‌ چرب استفاده نمایید.

متخصصان مصرف غذاهای حاوی پتاسیم مانند دانه های سبوس دار و انواع خشکبار را برای حفظ سلامتی مناسب دانسته و عدم مصرف مشروبات الکلی و سیگار می‌ تواند عاملی موثر بر پیشگیری از بروز فشار خون باشد.

با این حال باید هر شش ماه یک بار فشار خون خود را اندازه‌ گیری کرده و اگر از قرص‌ های ضدبارداری استفاده می کنید فشار خون باید مرتباً بررسی شود.

پزشکان مصرف هرگونه غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس و برگرهای آماده و نیمه آماده را برای افراد ممنوع اعلام می کنند و معتقدند که نباید به صورت پیوسته از آب نمک، زیتون شور و یا چیپس و تنقلات مشابه استفاده نمایید.

مواد غذایی حاوی کافئین مانند نوشابه ها و انواع چای اگر بیش از حد اعتدال مصرف شود برای سلامتی مناسب نبوده و خطر ابتلا به فشار خون را افزایش می دهد.

مسئله مهم این است که مصرف مداوم غذاهای سرخ کردنی و استفاده از روغن های ناسالم خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می‌ دهد و بهتر است به جای مصرف بسیار زیاد گوشت قرمز، گوشت سفید را جایگزین آن کنید.

توجه داشته باشید که افراد تندخو و کسانی که به طور پیوسته در معرض استرس های مداوم قرار می‌ گیرند بیش از دیگر افراد فشار خون بالا را تجربه می‌ کنند، همچنین انجام فعالیت های ورزشی مانند دوچرخه سواری، پیاده روی و شنا را فراموش نکنید.

عوارض فشار خون

از مهمترین عوارض فشار خون بالا باید به سکته های مغزی اشاره کرد. همچنین در مواردی مانند فشار خون بارداری میتواند اسیب های جدی را وارد کند.

به همین دلیل است که افراد مبتلا به فشار خون معمولاً هنگام عصبانیت و استرس فشار مضاعفی را در ناحیه سر تجربه کرده و ممکن است پوست آنها کمی ملتهب و قرمز به نظر برسد.

این افراد بیش از دیگران در معرض حملات قلبی و نارسایی های قلبی و ریوی قرار می گیرند، البته این افراد ممکن است آسیب های ناحیه چشم و مشکلات را در بینایی تجربه کنند که خطرات و عوارض زیادی را برای سایر اندام های حیاتی مانند کلیه ها به همراه خواهد داشت.

با این حال پزشکان خطرات فشار خون بالا را بسیار زیاد دانسته و معتقدند حتی اگر یک سکته گذرا برای افراد به وجود آید ممکن است اختلالات زیادی را در عملکرد سایر ارگان‌ های حیاتی به وجود آورد.

اگر شخصی به فشار خون مبتلا باشد نباید به هیچ عنوان این مسئله را ساده تلقی کرده و باید حتماً روش های دارویی و درمانی که پزشک برای آنها در نظر می‌ گیرد را انجام دهند.

مصرف داروها بدون وقفه و با دقت بالا کمک می‌ کند تا فشار خون تا حد مطلوبی کنترل شده و عوارض جانبی و البته خطرناک را متحمل نخواهید شد.

آسیب هایی که بر اثر فشار خون بالا اتفاق می‌ افتد کاملا خطرناک بوده و ممکن است که خطر مرگ را برای افراد به همراه آورد.

افراد مبتلا به فشار خون بالا در موارد بسیار زیاد سکته را در ناحیه مغز تجربه کرده که با از بین رفتن رگ ها ممکن است خونریزی های زیادی را در ناحیه مغز تجربه کنند این عامل باعث میشود تا به مرور زمان آسیب های بسیار جدی و البته جبران ناپذیری را تجربه کنند.

اما پزشکان می توانند روش‌ های درمانی را در این شرایط در پیش بگیرند، پس بهتر است که چنین آسیب خطرناکی را جدی گرفته و به هیچ عنوان ساده از کنار آن عبور نکنید.

چگونه از افزایش فشار خون جلوگیری کنیم؟

یکی از مشکلات شایع که ممکن است افراد در سنین مختلف و بنا به دلایل گوناگون آن را تجربه کنند افزایش فشار خون است که عواقب و عوارض زیادی را برای سلامتی به همراه خواهد داشت.

بهتر است که حداقل سالانه با بررسی فشار خون از افزایش ناگهانی آن جلوگیری نمایید.

روش های مختلفی برای پیشگیری از فشارخون وجود دارد که ساده‌ ترین و مهم‌ترین آنها اصلاح رژیم غذایی و حذف خوراکی‌ های نامناسب است

همان طور که می دانید مصرف نمک عاملی جدی برای افزایش فشار خون بوده و برای تمامی افراد در سنین مختلف خطرآفرین خواهد بود، با این حال حذف نمک از سفره کمک می‌ کند تا سلامت افراد حفظ شده و چنین مشکلاتی را تجربه نخواهند کرد.

البته متخصصان برای برخی از افراد مصرف زیاد کافئین را ممنوع اعلام کرده و معتقدند که هرچه اضطراب، استرس و تنش‌ های روزانه افزایش پیدا کند به دنبال آن نیز فشار خون رخ داده و نمی‌ توان از آن پیشگیری کرد، پس بهتر است که در کنار اصلاح رژیم غذایی فعالیت‌ های آرامبخش انجام داده و با دوری از استرس و تنش مانع از افزایش فشار خون شوید.

یکی از مشکلات شایع که جامعه امروزه با آن درگیر است افزایش وزن به دلیل تحرک محدود است، چاقی و افزایش وزن نه تنها برای بزرگسالان بلکه برای کودکان هم معضلی جدی می‌ باشد و می‌ تواند خطرات زیادی را برای سلامتی به همراه آورد.

اگر می‌ دانید که با اضافه وزن مواجه هستید و ممکن است به این واسطه آسیب‌ ها و بیماری‌ های مختلف را تجربه کنید بهتر است که با انجام روش‌ های مناسب و رژیم‌ های کاملاً اصولی در کنار انجام فعالیت‌ های ورزشی وزن خود را به حالت ایده‌ آل رسانده تا از مشکل و بیماری‌ های شدیدتر و فشار خون ناگهانی محفوظ بمانید.

پزشکان مصرف انواع دخانیات و مشروبات الکلی را یکی از عوامل جدی و البته موثر بر افزایش فشار خون می‌ دانند و به تمامی کسانی که از این مواد استفاده می‌ کنند هشدار داده که ممکن است روزی بر اثر افزایش فشار خون آسیب‌ های جسمانی جبران ناپذیر را متحمل شوند.

با این حال بهتر است که با محافظت از سلامت خود از افزایش فشار خون جلوگیری کرده تا مبادا آسیب‌ ها و بیماری‌ های جسمانی شدید را تجربه کنید.

افزایش ناگهانی فشار خون با علائمی مانند خون دماغ، سردردهای شدید، سرگیجه، گرفتگی و درد قفسه سینه همراه است، اگر علائم گفته شده را مشاهده می کنید باید بدانید که احتمالاً این آسیب خاموش و پنهان برای شما اتفاق افتاده است، پس بهتر است که سالانه چکاپ های مربوطه را انجام داده و در طی سال حداقل چند بار با اندازه گیری فشار خون از وضعیت جسمانی خود مطلع شوید.

اگر پزشک متوجه شود که فردی بنا به دلایل مختلف با نوسانات فشار خون همراه است با استفاده از انواع روش های درمانی و یا مصرف داروهای مناسب سعی دارند از شدت گرفتن این عارضه پیشگیری کرده و به کنترل فشار خون کمک شایانی می کنند.

در هر صورت حذف انواع مواد خوراکی ناسالم مانند ادویه ها، طعم دهنده ها و غذاهای فست فودی و البته لبنیات پرچرب می تواند عاملی برای پیشگیری از فشارخون باشد، مصرف سبزیجات فراوان میوه های سالم و حذف انواع روغن های تراریخته با بروز این عارضه ارتباط مستقیم خواهد داشت.

بهتر است که با چند راهکار مناسب و استفاده از مواد غذایی سالم و ارگانیک از سلامت خود محافظت کرده تا هرگز عوارض فشار خون را تجربه نکنید.

فشار خون چه زمانی خطرناک است؟

بروز بیماری های پنهان و خاموش مانند فشارخون در طولانی مدت خطرات بسیار زیادی را برای سایر اندام ‌های حیاتی بدن به ویژه قلب به همراه خواهد داشت.

عامل بسیاری از سکته های مغزی فشار خون بالا می باشد که پزشکان و متخصصان عدم درمان و کنترل این عارضه را بسیار خطرناک دانسته و حتی می‌ تواند خطر مرگ را برای افراد به همراه آورد.

فشار خون بالا عامل بسیاری از بیماری‌ های قلبی می‌ باشد و می‌ تواند آسیب‌ های جبران‌ ناپذیری را در عروق کرونری و شریان ها به وجود آورد.

با وجود فشار خون بالا ممکن است عروق آسیب دیده و قطعا نمی توانند حجم خون مناسب را به سایر اندام های حیاتی بدن برسانند.

زمانی که جریان خون محدودتر میشود درد در قفسه سینه افزایش پیدا کرده و ریتم نامنظم قلب و آریتمی نهایتاً منجر به حملات قلبی خواهد شد.

شاید این مسئله کمی عجیب باشد اما باید بدانید مشکلاتی مانند فشارخون عوارض جسمانی بسیار وسیع و گسترده ای را به همراه دارد.

به عنوان مثال اگر فردی با فشار خون بالا مواجه باشد و رسیدگی‌ های لازم و درمان های کاربردی را انجام دهد قطعاً در طول زمان ممکن است فرد آسیب به سیستم اسکلتی و دستگاه تنفسی را تجربه کنند با وجود چنین مشکلاتی مغز، کلیه ها و چشم از این عارضه در امان نخواهند بود و به مرور زمان تمامی تاثیرات منفی بر اعضای مختلف نمایان می گردد.

پزشکان بر این باورند که تمامی افراد حتی بدون داشتن سابقه فشار خون باید حداقل هر شش ماه یکبار با اندازه گیری فشار خون از وضعیت خود مطلع شوند.

اگر در مراحلی متوجه میشوید که فشار خون از حد طبیعی بالاتر است باید به پزشک مراجعه کرده تا با مصرف داروهای مناسب بتوانید از مشکلات و بیماری‌ های خطرناک تر جلوگیری نمایید.

به طور معمول فشار خون هر فرد سالم با اعداد ۸ الی ۱۲ نمایش داده میشود و اگر این عدد هر چند جزئی افزایش پیدا کند نشان دهنده این است که سایر اندام های حیاتی و با خطرات جدی مواجه خواهند شد و باید حتماً از این عارضه جلوگیری شود.

از مهمترین خطراتی که در صورت عدم رسیدگی به فشارخون اتفاق می‌ افتد بزرگتر شدن حجم قلب است، قلب موظف است که در این شرایط پمپاژ خون بیشتر را با سختی فراوان به سایر اندام ها برساند.

این امر منجر به ضخیم شدن دیواره بطن چپ میشود و به مرور زمان قلب از حد طبیعی بزرگتر شده و خطر حملات قلبی، نارسایی قلبی و مرگ ناگهانی قلب افزایش پیدا می کند.

با این حال باید بدانید که فشار خون می تواند آسیب های جبران ناپذیری را بر سلامت افراد ایجاد کند و زمینه بسیاری از مشکلات و بیماری های خطرناک خواهد بود، بهتر است که فشار خون بالا را جدی دانسته و هر چه سریع‌ تر اقدامات درمانی را برای بهبود این عارضه انجام دهید.

تمامی آسیب های جسمانی که نهایتاً بر اثر فشار خون بالا اتفاق می‌ افتد در موارد بسیار زیادی باعث نابودی و آسیب به این عضو حیاتی شده و نمی توان وضعیت را به حالت اولیه بازگرداند، پس بهتر است که پیش از تجربه مشکلات جسمانی شدید از بروز چنین خطراتی جلوگیری نمایید.

رژیم غذایی و تأثیر آن بر کنترل فشار خون بالا

همانطور که می دانید مواد غذایی تاثیر مستقیمی با فشار خون دارند.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به طور چشمگیری فشار خون را کاهش دهد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد.

برای کنترل فشار خون، یکی از مهم‌ترین نکات کاهش مصرف نمک است.

نمک می‌ تواند موجب احتباس آب در بدن شود که این امر باعث افزایش حجم خون و در نتیجه افزایش فشار خون می‌شود.

بنابراین، محدود کردن مصرف نمک می‌تواند در مدیریت فشار خون بالا بسیار مؤثر باشد.

رژیم غذایی غنی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و منابع پروتئینی کم چربی مانند ماهی و مرغ می‌تواند فشار خون را کنترل کند.

این مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند که به سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند.

به ویژه، میوه‌ها و سبزیجاتی که پتاسیم زیادی دارند، می‌توانند به تعادل سدیم در بدن کمک کرده و فشار خون را کاهش دهند.

مصرف منظم این مواد غذایی به تقویت سیستم عروقی و کاهش فشار خون بالا کمک می‌کند.

رژیم DASH (روش تغذیه‌ای برای متوقف کردن فشار خون بالا) یکی از روش‌های شناخته‌شده برای کاهش فشار خون است.

این رژیم بر مصرف زیاد میوه‌ها، سبزیجات، محصولات لبنی کم چرب، غلات کامل و پروتئین‌های گیاهی تمرکز دارد.

رژیم DASH همچنین محدود کردن مصرف چربی‌های اشباع‌شده و کلسترول را توصیه می‌کند.

مطالعات نشان داده‌اند که پیروی از رژیم DASH می‌تواند فشار خون را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کند.

علاوه بر این، کاهش وزن یکی از عواملی است که تأثیر زیادی در کنترل فشار خون دارد. افرادی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند، با کاهش وزن می‌توانند فشار خون خود را به طور چشمگیری کاهش دهند.

رژیم غذایی مناسب و کنترل وزن به همراه فعالیت بدنی منظم می‌تواند به عنوان راهکاری موثر برای مدیریت فشار خون بالا مطرح شود.

بنابراین، رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل نقش اساسی در پیشگیری و درمان فشار خون بالا ایفا می‌کند.

نقش ورزش در درمان فشار خون بالا

ورزش منظم یکی از موثرترین روش‌ها برای کنترل و درمان فشار خون بالا است.

فعالیت بدنی باعث تقویت قلب و عروق می‌شود و کمک می‌کند تا قلب به طور مؤثرتری خون را پمپاژ کند.

با تقویت عملکرد قلب، نیاز به فشار بیشتر برای پمپاژ خون کاهش می‌یابد و در نتیجه فشار خون پایین می‌آید.

ورزش به ویژه ورزش‌ های هوازی مانند پیاده‌ روی، دویدن، شنا و دوچرخه‌ سواری می‌تواند فشار خون را کاهش دهد و اثرات مثبتی بر سلامت قلب و عروق بگذارد.

ورزش منظم همچنین به کاهش وزن کمک می‌کند که یکی از عوامل مهم در کنترل فشار خون بالا است.

افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی ممکن است با کاهش وزن از طریق ورزش، کاهش چشمگیری در فشار خون خود مشاهده کنند.

حتی کاهش وزن اندک می‌تواند تأثیر زیادی بر فشار خون داشته باشد و از بروز مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی و سکته مغزی جلوگیری کند.

علاوه بر کاهش فشار خون، ورزش باعث بهبود گردش خون و کاهش استرس می‌شود که هر دو عامل مهم در مدیریت فشار خون بالا هستند.

استرس می‌تواند باعث افزایش موقت فشار خون شود، اما ورزش باعث آزاد شدن اندورفین‌ها (هورمون‌های خوشحالی) در بدن می‌شود که به کاهش استرس و آرامش ذهنی کمک می‌کند. این امر می‌تواند به کاهش فشار خون به طور غیرمستقیم کمک کند.

مهم است که افراد مبتلا به فشار خون بالا تحت نظر پزشک ورزش کنند و نوع فعالیت ورزشی خود را متناسب با وضعیت بدنی و سطح فشار خون خود انتخاب کنند.

در شروع، باید از ورزش‌های کم شدت شروع کنند و به تدریج شدت و مدت زمان ورزش را افزایش دهند تا از بروز مشکلات ناخواسته جلوگیری شود.

به طور کلی، انجام ورزش منظم و مناسب می‌تواند یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت فشار خون بالا باشد.

داروهای فشار خون بالا

در ادامه به برسسی داروهای تاثیر گذار روی فشار خون می پردازیم:

دیورتیک‌ها (مدرها):

دیورتیک‌ ها داروهایی هستند که به بدن کمک می‌ کنند تا سدیم و آب اضافی را از طریق ادرار دفع کند.

این کاهش حجم مایع در بدن به کاهش فشار خون کمک می‌ کند.

این داروها معمولاً برای کنترل فشار خون در افرادی که احتباس مایعات دارند، تجویز می‌ شوند.

مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors):

این داروها با جلوگیری از تبدیل آنژیوتانسین 1 به آنژیوتانسین 2 (یک هورمون که باعث تنگ شدن رگ‌ها می‌شود)، فشار خون را کاهش می‌ دهند.

مهارکنندگان ACE علاوه بر کاهش فشار خون، به محافظت از کلیه‌ ها نیز کمک می‌ کنند، به ویژه در افراد مبتلا به دیابت.

بتابلاکرها:

بتابلاکرها داروهایی هستند که با کاهش ضربان قلب و قدرت انقباض قلب، فشار خون را کاهش می‌ دهند.

این داروها از طریق مسدود کردن اثرات هورمون‌ های استرس (مثل آدرنالین) در بدن، به کاهش فشار خون کمک می‌ کنند.

بتابلاکرها معمولاً برای افرادی که دچار بیماری‌ های قلبی نیز هستند تجویز می‌ شوند.

آنتاگونیست‌ های کلسیم:

این داروها با مسدود کردن کانال‌های کلسیمی که به انقباض رگ‌ های خونی کمک می‌ کنند، به شل شدن رگ‌ ها و کاهش فشار خون می‌ انجامند.

آنتاگونیست‌ های کلسیم به ویژه در افراد مبتلا به فشار خون بالا و آنژین صدری کاربرد دارند و می‌ توانند به بهبود جریان خون در قلب کمک کنند.

چگونه فشار خون بالا را بدون دارو مدیریت کنیم؟

دکتر عبدالوهاب برادران متخصص قلب و عروق در تهران