همانطور که می‌دانید در قلب ما 4 نوع دریچه وجود دارد که نحوه عملکرد آن‌ها به این صورت است که با هر بار تپش قلب این دریچه‌ها باز و بسته می‌شوند و اگر هر یک از آن‌ها زمانی به خوبی کار نکند شما دچار بیماری دریچه‌های قلبی می‌شوید.
در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع دریچه‌های قلب و تعویض آن و همچنین انواع جراحی‌های مورد نیاز جهت تعویض دریچه قلب آشنا شوید.
تعویض دریچه قلب بدون عمل باز
عمل تعویض دریچه آئورت قلب بدون جراحی می شود پروسه باشد که در یک دریچه مصنوعی از طریق کاتر از سمت رگ یا قلب جایگزین در چه عملکردی غیر طبیعی قلب می شود و به عنوان جایگزین برای عمل باز انجام می شود در جای قلب دلیل متنوع امکان دارد دچار آسیب شوند.
در بسیاری از این موارد بیمار برای بهبودی کامل افزایش کیفیت زندگی و طول عمر نیازمند جراحی میترال و یا دریچه قلب است است.
در صورت نیاز داشتن به روش های درمانی باید به یک مرکز جراحی پیشرفته دریچه قلب باعث می شود که قلب به سختی کار کند و امکان دارد منجر به نارسایی قلبی شود.
می توان به موارد زیر اشاره نمود که به خود باز نخواهد زمان عبور جریان طبیعی خود می گردد و دریچه های قلب به گونه‌ای که وقتی دریچه و بسته می شود اجازه نشر خون داده نمی‌شود.
افتادگی دریچه قلب که در این حالت قسمت ۲۰ درصد جرمی نیتروژن به شکل مناسب بسته نخواهد شد.
با افزایش فشار داخل به پره ها می اید و سپس به داخل دهلیز چپ فشار می آورد که امکان دارد مقدار اندکی خون هم شود این مورد هم شایع تر می باشد.
اگر شما از مشکلات قلبی رنج می برید بهتر است قبل از مراجعه به پزشک راجع بیماری های قلب اطلاعاتی داشته باشید ما در این متن می خواهیم راجع به عمل دریچه قلب و تعویض دریچه قلب بدون جراحی و مراحل ان اطلاعاتی را به شما عزیزان بگوییم.
برای اطلاعات بیش تر متن را تا انتها بخوانید تا با راه کار های اصلی ان اشنا شوید این متن به شما کمک بسیار زیادی می کند.
انواع دریچه‌های قلب کدامند؟
همانطور که گفته شد 4 نوع دریچه قلبی داریم که در ادامه معرفی و تشریح شده‌اند:
دریچه آئورت (Aortic Valve): مهم‌ترین دریچه از 4 نوع دریچه قلبی، دریچه آئورت است که با انقباض قلب تمام خون از آن عبور می‌کند و به اصلی‌ترین شریان بدن یعنی شریان آئورت وارد می‌شود.
دریچه میترال (Mitral Valve): به این دریچه، دریچه دو لتی نیز می‌گویند. محل قرارگیری این دریچه مابین دهلیز چپ و بطن چپ است. دریچه میترال زمانی عملکری نرمال دارد که در هنگام استراحت قلب باز شود تا خون به راحتی از دهلیز چپ به بطن چپ وارد شود و در هنگام انقباض قلب کاملا بسته شود و اینگونه موجب می‌شود تا خون داخل بطن چپ به طور کامل وارد آئورت ریخته شود.
به شما مپیشنهاد می‌کنیم برای مطالعه بیشتر در جهت آشنایی با علت نارسایی دریچه میترال وارد لینک مورد نظر شوید.
دریچه پولمونری (ریوی) (Pulmonary Valve): شکل این دریچه در قلب انسان به صورت نیمه هلالی است و بطن راست را به سرخرگ ریوی متصل می‌کند. عملکرد این دریچه به این صورت که زمانی که فشار در بطن راست بیشتر از سرخرگ آئورتی باشد در سیستول بطنی (همان فرایند انقباض قلب یا انقباض بطن چپ است) باز می‌شود.
دریچه تریکوسپید (سه لتی) (Tricuspid Valve): محلی که این دریچه در آن قرار دارد بین دهلیز راست و بطن راست است. این دریچه شامل سه دهانه است. به طور طبیعی دهانه‌های این دریچه در زمان دیاستول ( زمان استراحت قلب) باز بوده و خون از دهلیز راست وارد بطن راست می‌شود. البته در هنگام انقباض بطن راست یا همان سیستول این دریچه به وسیله تارهای نگهدارنده محکم بسته می‌شود.
چه زمانی به تعویض دریچه قلب نیازمند می شویم؟
همانطور که در ابتدا گفته شد اگر هریک از این دریچه‌ها یا حتی تعداد بیشتری از آن‌ها به خوبی کار نکنند دچار بیماری دریچه قلبی می‌شویم. و هنگامی که دریچه‌ها آسیب دیده باشند ممکن است تا به عمل ترمیم و تعویض دریچه قلبی نیاز پیدا کنیم. علائمی که با بروزشان نشان می‌دهند که احتمالا دریچه‌ها عملکرد درستی ندارند عبارتند از:
- مشکلات تنفسی
- تپش قلب
- ورم پا، مچ پا یا شکم
- افزایش سریع وزن به دلیل احتباس مایعات
- سرگیجه
- درد قفسه سینه
عمل دریچه قلب
عمل دریچه قلب بدون جراحی برای دوری از بیماری های دریچه که شامل تنگ و نارسایی های دریچه استفاده می گردد قلب انسان دارای ۴ دریچه نیترات تریکوسپید پولمونری هست که امکان دارد یک یا چند تا از آن ها دچار مشکل شود.
نیازمند تغییر و تعویض هم باشد در گذشته و عمل های طبیعی توسط روش جراحی باز انجام شد ولی امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی در این زمینه با استفاده از عمل های غیر جراحی این کار انجام شود عمل تعویض دریچه قلب به روش جراحی به موارد زیر بستگی دارد.
برای بارداری عوارض کمتر و بهبود سریع تر هست این عمل دوره بستری کوتاه تر دارد به طور معمول دوره بستری در روش باد ۷ الی ۱۰ روز می باشد در حالی که در جراحی به واسطه کاتر در حالی که در جراحی ارتباطی کاتر تا دو الی سه روز کاهش پیدا می‌کند.
میزان درد کمتر از احتمال وجود آمدن عفونت ها به حداقل می‌رسد میزان خونریزی به نسبت کمتر است و کاهش میزان نیاز به انتقال خون و فرآورده های آن را به همراه دارد.
بازگشت سریع تر به فعالیت های روزانه و کار را به دنبال دارد نداشتن اسکار جراحی و یا اسکار جراحی بسیار کوچک تر.
لازم به ذکر است بیمارانی که شرایط انجام عمل قلب باز را ندارند به صورت مثال افرادی که سن بالایی دارند بیماران زمینه های ریوی کسانی که مشکلات کلیوی دارند یا بیمارانی با ضعف عملکرد قلب و سن بالا می توانند از این روش یعنی روش تعویض دریچه قلب بدون جراحی باز استفاده کند.
مراحل عمل به شرح زیر می باشد
عمل در بخش آنژیوگرافی و اتاق عمل های هیبریدی می باشد و تحت بیهوشی عمومی و بی حسی های کاملاً موضعی انجام گیرد کشاله ران تان و مواد ضدعفونی‌کننده به صورت کامل استریل می شود.
جراحی گوارش در کشاله ران به وجود می‌آورد از طریق آن به رگ به مراحل دسترسی پیدا می‌کند.
در بعضی از موارد بدون شکاف جراحی مستقیماً از طریق پوست وارد می‌گردد جراح از طریق تزریق را وارد رگ می نماید و از آن تزریق و از آنجا به در یچه وارد می نماید.
پس از اطمینان از محل کاترج دریچه جدید را از طریق کاتر به محل دریچه قبلی می رساند و بعد از آن اطمینان پیدا می‌کند که در جای درست خود قرار دهد سطح پس از عملکرد مناسب دریچه مطمئن می شود و ان را خارج می کند.
و جراح برش کشاله ران را وقتی می زند در مواردی که از طریق کشاله ران توان استفاده کرد از راه های دیگری به سرعت های اندام فوقانی یا گردن هم استفاده می‌کنند.
در مواردی که امکان وارد شدن از طریق تزریق وجود نداشت جراح با یک شکاف کوچک در قفسه سینه از طریق رگ آورد یا نوک قلب وارد می نماید.
دریچه میترال مسئول کنترل خون ورودی است. دهلیز چپ به سمت بطن چپ می باشد تعویض دریچه میترال با سطح کاتر پوستی روشی بسیار جدید و نوین در درمان مشکلات دریچه میترال از جمله مشکلات نارسایی ها و تنگی دریچه است.
اگرچه این روش نسبت به سایر روش های تعویض دریچه میترال پیچیده تر می باشد و در تعداد معدودی از بیماران انجام می‌شود اما در صورت صلاح دید جراح امکانات تخصص لازم برای انجام آن وجود دارد.
دو نوع از جراحی قلب
برای تعویض دریچه قلب دو نوع جراحی وجود دارد: جراحی قلب باز و جراحی قلب بسته که در ادامه به تفصیل توضیح داده شده اند.
1) جراحی قلب بسته
این مدل از جراحی که بدون کمک ماشین قلب و ریه‌ی مصنوعی (Cardiopulmonary bypass)، با چشم بسته و بدون دید جراح بر روی قلب متحرک و با ضربان توسط کاتتر بالون یا انگشت صورت می‌گیرد، در درمان بیماری‌های ذیل انجام می‌پذیرد:
- ترمیم تنگی دریچه میترال قلب
- ناهنجاری مادرزادی قلب مخصوصا در کودکان
- PDA (مجرای شریانی باز)
- انواع پیس میکر (Pace Maker = باتری قلب) داخلی و نیز خارجی قلب
- کوآرکتاسیون آئورت (تنگی آئورت که یک نوع بیماری قلبی مادرزادی است) در ناهنجاری حلقه عروقی قلب
2) عمل جراحی قلب باز
در این نوع از جراحی که با کمک ماشین قلب و ریه مصنوعی انجام می‌شود قلب و ریه بیمار به صورت موقتی از کار می‌افتد و سپس قفسه سینه از وسط شکافته می‌شود و بعد پیوند قلب یا بای پس کرونر روی آن صورت خواهد گرفت. در این شیوه خون سیاهرگی توسط لوله، وارد ماشین قلب و ریه مصنوعی شده و در درون ماشین توسط دستگاهی با عنوان اکسیژناتور با اکسیژن ترکیب و بعد توسط یک لوله دیگر به شریان آئورت باز می‌شود، در نهایت این خون اکسیژن‌دار، روشن سرخرگی و تصفیه شده به همه اعضای بدن ارسال می‌شود.
دو تا از شایع‌ترین مشکلات دریچه قلب که به جراحی قلب باز نیاز دارند:
1-2- تنگی دریچه قلب
در تنگی دریچه میترال لت‌ها به میزان کافی باز نمی‌گردند و فقط اندکی از خون می‌تواند از راه دریچه جریان یابد.
تنگی زمانی رخ می‌دهد که لت‌ها ضخیم و یا به هم ترکیب شده باشند. عمل جراحی دریچه جهت باز نمودن دریچه تنگ یا جایگزین نمودن آن با یکی از دریچه‌های جدید انجام می‌گردد.
2-2- نارسایی دریچه قلب
نارسایی دریچه قلب به معنای نارسایی یا عدم کارایی مناسب دریچه قلب می‌باشد، در این وضعیت دریچه به خوبی به جای حرکت در جهت مناسب به طرف جلو بسته نمی‌شود و خون به عقب نشت می‌نماید.
عمل جراحی دریچه قلب جهت تنگی یا تعویض دریچه نیاز می‌باشد.
ترمیم و عمل دریچه قلب شامل عمل بازسازی دریچه است تا دوباره به خوبی کار کند. تعویض دریچه به این معنا است که دریچه با یک دریچه بیولوژیکی قلب که از حیوانات یا بافت‌های بدن انسان ساخته شده و یا یک دریچه مکانیکی قلب که از موادی مثل پلاستیک، کربن یا فلز ساخته شده، جایگزین شود.
چه کسانی کاندیدای خوبی برای تعویض دریچه آئورت قلب می‌باشد؟
این روند درمانی تقریبا نو ظهور محسوب می‌شود. سازمان FDA این شیوه را برای کسانی که مشکل تنگی آئورت علامت‌دار دارند، تایید کرده است.
این دسته از اشخاص در صورت انجام شیوه استاندارد تعویض دریچه آئورت خطر بزرگی را به جان خود می‌خرند.
غالبا فرایند تعویض معمولی دریچه به یک عمل جراحی قلب باز به همراه استرنوتومی (نوع برش برای جراحی) احتیاج دارد که در آن قفسه سینه برای انجام پروسه باز می‌گردد.
روش‌های TAVR یا TAVI را می‌توان به کمک برش‌های بسیار ریز انجام داد و در زمان انجام آن، خبری از جابجایی استخوان‌های سینه نیست. همچنین این شیوه درمان به مدت زمان کوتاه‌تری به طور میانگین ۳ تا ۵ روز، جهت بستری شدن در بیمارستان احتیاج دارد.
می‌توان گفت که این نوع درمانی برای افرادی مناسب می‌باشد که انجام عمل قلب باز آن‌ها را در معرض ریسک متوسطی قرار می‌دهد. به همین علت بیشتر افرادی که این روش برایشان مورد استفاده قرار می‌گیرد بیشتر از ۷۰ یا ۸۰ سال دارند و یا کسانی که به غیر از این مشکل، مشکلات سلامتی دیگری دارند.
تعویض دریچه قلب چه عوارضی را در پی دارد؟
خطراتی که بعد از تعویض دریچه قلب ممکن است با آن‌ها روبرو شوید عبارتند از:
- بروز خونریزی در حین یا بعد از عمل
- بروز عفونت
- ذات‌الریه
- مشکلات تنفسی
- تپش نامنظم قلب یا همان آریتمی
- عدم کارکرد درست دریچه ترمیم یا تعویض شده
- بروز پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
- مرگ
- لخته‌های خونی که احتمالا باعث سکته مغزی، حمله قلبی یا مشکلات ریوی می‌شوند.
البته درد ناحيه برش جراحي یا حتی دنده‌هاي جلو، پهلوها و… جز شايع‌ترين مشكلات بيماران می‌باشد. به جهت تسكين درد طبق نظر پزشك معالج خود از مسکن‌هایی مانند استامینوفن استفاده كنيد و از مصرف دیگر داروهاي مسكن خودداري نمایید. لازم به ذکر است که در هنگام درد فكر نكنيد كه بهتر است درد را تحمل كنيد چراکه تحمل درد به قلبتان فشار مي آورد و سبب افزايش فشار خون می‌گردد.
تعویض دریچه قلب بدون جراحی
دریچه میترال قلب دریچه آئورت قلب از طریق کاتر تزریق ممکن می شود به جهت نمونه از طریق کاتر جایگزین‌های دریچه داخلی تعویض شده بیولوژیکی قبلی جایگزین دریچه داخل رینگ ترمیمی و دریچه قبلی می شود.
همه این ها از جمله جراحی هایی هستند که می توانند بدون نیاز به بیهوشی و بدون جراحی باز انجام شود.
در حال حاضر همه دریچه ها برای استفاده از کارتر از دریجه های بیولوژیکی هستند که همانند دریچه های بیولوژیکی مورد استفاده در جراحی باز عمر محدودی دارند و بر اساس محل قرارگیری دریچه در موقعیت های مختلف طول عمر متوسط حدود ۱۰ تا ۱۵ سال را داشت.
تعویض دریچه آئورت بدون جراحی
دریچه آئورت دریچه ای می باشد که خون خروجی را برای رسیدن به اندام های بدن هدایت می نماید .در تنگی دریچه آئورت مسیر خروجی خون از قلب امکانات هدایت می شود و منجر به اختلالات عملکرد قلب می شود و بدون جراحی از طریق کاتر پوستی برای گوشی از بیماران در دریچه آئورت به ویژه تنگی دریچه آئورت استفاده می شود.
مراقبت‌های بعد از عمل تعویض دریچه قلب
تمرین تنفس سریع
در جهت تنفس صحیح به نکات زیر دقت کنید:
- به آهستگی از بيني، نفسی عميق بكشيد و سپس چند ثانیه نفستان را نگهداريد و بعد بازدم خود را آرام از راه دهان خارج نمایید.
- دستان خود را به صورت ضربدر بر روي قفسه سينه قرار دهید و آرام سرفه كنيد و تلاش نمایید خلط خود را خارج كنيد
- از وسایل كمك تنفسي كه در بخش به شما داده می‌شود استفاده نماييد.
انجام فعاليت و تحرك بعد از تعویض دریچه قلب
24 ساعت اول بعد از عمل مي توانيد با كمك پرستار كنار تخت نشسته و پاهايتان را آويزان نمایید و مدت کمی‌آن‌ها را حركت بدهيد. روز دوم مي‌توانيد مدتي كوتاه بر روي صندلي بنشينيد. روز سوم تا پنجم بعد از جراحي چنانچه عارضه‌اي پيش نيايد، در اتاق يا راهروي بيمارستان راه برويد و روز هشتم الی دهم تحرك كامل داشته باشيد.
استفاده از جوراب تد TED
جوراب ضد آمبولي T.E.D Covidienگردش خون در پای افرادی که تحرک کافی ندارند یا تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند را افزایش می‌دهد. امروزه پس از انجام جراحي‌های بزرگ از جوراب تد (به مدت یکماه) استفاده مي شود که از لخته شدن خون در پاها ممانعت می‌کند و پاها ورم نمی‌كنند. در زمان خواب جوراب‌ها را درآوريد. يك بالش زير پاهاي خود بگذاريد و هنگام راه رفتن مجددا آن‌ها را بپوشيد.
نكته مهم: از جوراب واريس به جاي جوراب تد استفاده نكنيد چون عملكرد آن با جوراب تد متفاوت است.
استحمام
پس از گذشت سه روز از جراحي و اجازه پزشك معالج روزانه يكبار به مدت حداکثر 5 دقیقه حمام نمایید و جای برش عمل را با ليف نرم و شامپوي بچه شستشو بدهيد . بهتر است در زمان استحمام روي صندلي بنشينيد تا دچار افت فشار خون نشوید. پس از استحمام، ناحیه برش جراحي به پانسمان نیاز ندارد.
استراحت
حین استراحت يا خوابيدن تنها به پشت بخوابيد و به پهلو خوابيدن برای 6 هفته ممنوع است تا جناغ سينه به خوبي جوش بخورد. دقت کنید که تا مدت 2 ماه برای خواندن نماز از ميز و صندلي استفاده نمایید.
مصرف دخانيات
از مصرف الکل و دخانيات به هر شكلي جدا بپرهيزيد. حتي از حضور در مکان‌هایی كه دود سيگار يا هر نوع آلودگی وجود دارد ممانعت كنيد
زمان مناسب برای شروع به كار بعد از تعویض دریچه قلب
می‌توانید پس از 2-5/1 ماه بعد از جراحی به فعالیت روتین خود باز گردید. شروع به کار حتماً نیمه وقت باشد تا خیلی خسته نشوید و سعی کنید که شب کاری نداشته باشید. بعد از مشورت با پزشک می‌توانید مثل گذشته تمام وقت کار نمایید.
شما می‌توانید جهت ویزیت و تعویض دریچه قلب بدون عمل باز، با دکتر عبدالوهاب برادران متخصص قلب و عروق خوب تماس حاصل نمایید. به همین منظور راه‌های ارتباطی با مطب در ادامه آورده شده است:
