دیدایمر

آزمایش دیدایمر چیست؟

آزمایش دیدایمر موجب اندازه گیری پروتئینی به نام فیبرین‌ (بخش اصلی لخته خون) دیدایمر در داخل خون شده که این پروتئین در صورت تخریب شدن فیبرین‌ در بخش هایی از سیستم عروقی بدن تولید می گردد.

لختگی خون دارای روند پیچیده ای بوده که موجب فعال شدن بخشی از پروتئین های خون می گردد که با نام فاکتور انعقادی معروف هستند‌.

فیبرین ها و پلاکت های گیرافتاده در دام فیبرین ها خون موجب ایجاد لخته خون می‌شوند و مانع از نشت خون در داخل رگ آسیب دیده می‌شوند.

لخته ایجاد شده باید به اندازه ای باشد تا مانع از انسداد رگ آسیب دیده که در حال ترمیم است شود.

فیبرین دیدایمر موجب تجزیه فیبرین شده و در زمان از بین رفتن رشته فیبرین در خون مشاهده می گردد.

تشکیل شدن و تخریب شدن فیبرین با لخته شدن خون اتفاق می افتد و مقدار دیدایمر نشانه مقدار لخته خون فعال تشکیل شده است.

با بالا رفتن میزان دیدایمر پی به فعال شدن لخته خون می بریم.

علت انجام تست دیدایمر

تست دیدایمر را جهت مشخص کردن میزان غیر عادی لخته خون  مورد استفاده قرار می دهند و برای ارزیابی وجود آمبولی ریه و یا وجود ترومبوز در سیاهرگ عمقی مورد استفاده قرار می گیرد.

سازمان بهداشت چند نوع آزمایش خون دیدایمر را تایید کرده است و انجام سریع آن در بیمارستان های بزرگ را ممکن کرده است تا در مواقع آمبولی ریه و یا ترومبوز سیاهرگ عمقی این آزمایش سریع تر انجام شده و نتیجه حاصل از آن کسب گردد.

دلیل بالا رفتن سطح دیدایمر خون

در صورت وجود موارد زیر میزان دیدایمر خون نیز بالا می رود:

در صورت وجود ترومبوز ورید عمقی

یعنی وجود لخته خون در ورید ها  مخصوصا در پاها که به صورت  درد، تورم و حساسیت پا خود را نشان می دهد.

وجود آمبولی ریه

انسداد ایجاد شده در شریان های ریه که به دلیل وجود لخته خون در بدن و انتقال آن به ریه ها رخ می دهد.

وجود ترمبوز ورید عمقی می تواند دلیلی بر ایجاد آمبولی ریه باشد. آمبولی ریه با ایجاد مشکل برای تنفس فرد، وجود درد در قفسه سینه فرد، سرفه کردن و بالا رفتن ضربان قلب همراه است.

در صورت ایجاد انعقاد

در عروق منتشر یا DIC که موجب به وجود آمدن لخته خون های زیاد می‌شود.

امکان ایجاد این لخته خون ها در کل بدن وجود دارد و عوارض جدی را برای فرد ایجاد می کند.

DIC به دلیل وجود عفونت، سرطان و ایجاد آسیب های تروماتیک به وجود می آید و با کم شدن میزان فشار خون، ایجاد خونریزی روده و واژن، کبودی و … همراه است.

در چه مواردی باید سریعا آزمایش دیدایمر انجام شود

در صورتی که فرد علائم زیر را دارد باید سریعا به پزشک و اورژانس مراجعه کند تا آزمایش دیدایمر برای وی انجام گیرد:

• وجود نفس تنگی و سخت نفس کشیدن فرد
• سرفه همراه با خلط خونی
• متورم شدن پاها
• درد در یک طرف پا و یا وجود رنگ پریدگی در پا
• بالا بودن ضربان قلب و کم بودن میزان فشار خون
• داشتن حالت تهوع و استفراغ شدید

عواملی که ریسک ابتلا به لخته خون را بالا می برد

از جمله عواملی که موجب ایجاد لخته خون می‌شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• تحرک نداشتن فرد برای مدت زمانی طولانی مثل بستری های طولانی مدت در بیمارستان، نشستن طولانی در هواپیما
• وجود کمبود در یکسری از فاکتور های مربوط به انعقاد خون
• انجام جراحی های ماژور و یا رخ دادن تصادفات شدید.
• استفاده از قرص های ضدبارداری و یا انجام هورمون تراپی
• مصرف کردن سیگار
• چاق بودن و اضافه وزن فرد
• باردار بودن فرد

زمان درخواست آزمایش دیدایمر

در صورت مشکوک بودن پزشک به وجود مشکلات انعقادی در بیمار، برای وی آزمایش دیدایمر تجویز می‌ گردد و در کنار آن از آزمایش های PTT، CBC، PT و فیبرینوژن نیز استفاده می‌شود.

اگر میزان دیدایمر از حد نرمال بالا تر باشد نشانه وجود لخته خونی بزرگ در بدن فرد است ولی محل دقیق آن از طریق این آزمایش مشخص نمیشود‌.

مقدار کمی از دیدایمر در خون همه افراد وجود دارد.

با بالا بودن میزان دیدایمر پزشک از روش های تشخیصی‌ زیر برای بررسی های بیشتر استفاده می کند:

• انجام سونوگرافی داپلر که به وسیله امواج اولتراسوند انجام می‌شود.
• انجام سی تی آنژیوگرافی که با تزریق ماده کنتراست و دستگاه سی تی اسکن انجام میشود.
• انجام اسکن تهویه/ پرفیوژن که دو تست کاملا مجزا هستند که می توانند با هم نیز انجام شوند و با استفاده از ماده رادیواکتیو جهت بررسی حرکت هوا و خون در ریه ها صورت می گیرد.

شرایط انجام تست دیدایمر

برای انجام دادن تست دیدایمر شرایط خاصی در نظر گرفته نشده است و نیاز نیست که فرد برای انجام آن ناشتا باشد.

این آزمایش یا از طریق نمونه خون و یا نمونه مایع مغزی نخاعی انجام می‌شود.

مقدار آزمایش دیدایمر باید چقدر باشد؟

برای مشخص کردن میزان طبیعی دیدایمر باید دید که نظر پزشک متخصص چه است.

چرا که مقدار طبیعی دیدایمر در افراد متفاوت و قابل تغییر است. همیشه مقداری دیدایمر در خون افراد وجود دارد و دلیل آن وجود آسیب های خفیفی است که در طول روز به عروق وارد می‌شود.

مقدار دیدایمر برای افراد مبتلا به آمبولی ریه و افراد دچار ترومبوز در مقایسه با افراد سالم تفاوت دارد اما در اکثر آزمایشگاه ها میزان طبیعی آن تا میزان ۵۰۰ نانوگرم مشخص شده است.

اگر میزان آن از ۵۰۰ بیشتر باشد نشانه ای از غیر طبیعی بودن است‌.

در صورت بالا بودن مقدار آزمایش دیدایمر امکان وجود بیماری های زیر وجود دارد:

• ابتلا به بیماری های ورید عمقی
• وجود انعقاد درون رگی
• وجود حملات قلبی شدید
• داشتن عفونت و التهاب به میزان زیاد
• وجود آمبولی ریه
• وجود نارسایی در کلیه و کبد فرد.

تست های مرتبط با دیدایمر

در کنار آزمایش دیدایمر از است های زیر نیز استفاده می کنند:

انجام آزمایش PTT

از طریق این آزمایش تمام فاکتور های انعقادی جز فاکتور پلاکت مورد بررسی قرار می گیرد.

برای انجام این آزمایش کلسیم و امولسیون را به نمونه پلاسما اضافه می کنند تا زمانی که لخته فیبرینی رخ می دهد را مشخص کنند‌.

انجام آزمایش PT

برای انجام این آزمایش ترومبوپلاستین بافتی و یون کلسیم را به نمونه پلاسما جهت مشخص شدن زنان ایجاد لخته خون اضافه می کنند.

انجام آزمایش Fibrinogen

مقدار غلظت پلاسمایی فیبرینوژن را از طریق این تست برای مشخص شدن انعقاد خون مورد ارزیابی قرار می دهند.

اگر مقدار فیبرینوژن در پلاسما کمتر باشد احتمال ایجاد خونریزی وجود دارد.

سخن پایانی

با توجه به توضیحات داده شده آزمایش دیدایمر را پزشکان جهت مشخص کردن لخته خون و میزان آن برای بیماران تجویز می کنند.

از این رو بهتر است در زمان دیدن علائم ناشی از وجود آمبولی ریه و یا ترومبوز ورید عمقی حتما سریعا به پزشک اورژانس مراجعه کرده تا از طریق این آزمایش وجود لختگی خون در بدن شما مورد بررسی قرار گیرد و چنان چه لازم باشد درمان های لازم برای شما انجام شود.