آیا می‌دانستید فشار خون بالا گاهی کشنده بی‌سر و صدا نامیده می‌شود؟ چون تا مراحل انتهایی اکثرا هیچ علامتی ندارد. فشارخون طبیعتا بابت استرس و فعالیت های بدنی بالا می‌رود، اما این را باید دانست که فردی که دچار بیماری فشارخون بالا است، به هنگام استراحت نیز فشار خونش بالاتر از حد طبیعی است.
فشار خون در حقیقت فشاری است که در اثر حرکت خون در عروق به دیواره رگها وارد می‌شود. این فشار نشان دهنده میزان سرعت حرکت خون در بدن است. در بسیاری از مواقع فشار خون در اثر عوامل مختلفی همچون مشکلات عصبی، دغدغه‌های ذهنی، دیابت، بارداری، غلظت خون و… بالا می‌رود.
انواع فشار خون کدامند؟
در حقیقت، فشار خون دارای دو نوع می‌باشد:
- فشار خون بالا
- فشار خون پایین
عدد بزرگتر مرتبط با فشار خون سیستول است و میزان فشار خون در تمامی رگها در زمان انقباضات قلبی نشان می‌دهد عدد کوچکتر متولد فشار خون دیاستولی هست و میزان فشار خون درون رگ ها در زمان بسته شدن قلب را نشان می دهد.
فشار 12 روی 8 یعنی چه؟
بدن در حالت عادی در وضعیت استاندارد و طبیعی خود قرار دارد. فشار خون نیز در شرایطی که فرد در سلامت کامل به سر ببرد، نرمال بوده و میزان آن 120/80 (یا اصطلاحا 12 روی 8) است. اما عوامل مختلفی باعث می‌شوند که این فشار افت کرده (فشار خون پایین) و یا بالا رود (فشار خون بالا).
فشار خون ۱۲ روی ۶ خطرناک است؟
فشار خون 120 روی 60 نمونه ای از افت فشار خون دیاستولیک ایزوله است. گرچه بیشتر مردم نگران فشار خون بالا (فشار خون) هستند زیرا یک عامل خطر شناخته شده برای بیماری قلبی است. با این حال، فشار خون پایین نیز اگر ادامه داشته باشد به معنای نرسیدن خون کافی به قلب است که می تواند در بعضی مواقع سبب نارسایی قلبی هم شود.
هیپوتانسیون دیاستولیک ایزوله چیست؟
فشار خون دیاستولیک به فشاری اطلاق می‌شود که در مرحله استراحت قلب – زمانی که خون موردنیاز خود را دریافت می کند – اعمال می شود. در فشار خون دیاستولیک پایین ایزوله، فشار دیاستولیک پایین تر به این معنی است که قلب به اندازه کافی خون موردنیاز خود را دریافت نمی کند. میزان خون کمتر نیز به معنای اکسیژن کمتر است.
ممکن است در این حالت هیچ علائمی را تجربه نکنید، با این حال وضعیت شما باید به دقت تحت نظر قرار گیرد؛ زیرا دریافت مکرر این نوع فشار خون می تواند برای قلب مضر باشد. به عنوان مثال، فشار خون دیاستولیک پایین می تواند باعث ضعیف شدن ماهیچه های قلب و افزایش خطر نارسایی قلبی شود. این خطر در صورت ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب بیشتر خواهد بود.
علائم و نشانه های فشار خون دیاستولیک پایین ایزوله چیست؟
اگر به هیپوتانسیون دیاستولیک ایزوله دچار هستید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- خستگی (مفرط)
- سرگیجه
- از حال رفتن
فشار پایین دیاستولیک مداوم می تواند باعث علائم نارسایی قلبی شود، از جمله:
- تنگی نفس
- تپش قلب
- تورم کف یا مچ پا
- گیجی
- درد ناگهانی قفسه سینه یا تنگی نفس علائمی جدی هستند که نیاز به کمک فوری پزشکی دارند
علائم فشار خون 9 روی 6
برای بسیاری از افراد، داشتن فشار خون پایین 60/90 میلی متر جیوه طبیعی است و امکان دارد هیچ علامت و نشانه ای را تجربه نکنند. با این حال، افراد دیگر ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- سرگیجه
- از حال رفتن
- حالت تهوع
- کاهش تمرکز
- تاری دید
- غش کردن
علت هیپوتانسیون دیاستولیک ایزوله چیست؟
فشار خون دیاستولیک پایین ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
داروهای آلفابلاکر:
این داروها فشار دیاستولیک را بیشتر از فشار سیستولیک کاهش می دهند. بسیاری از داروهای پروستات حاوی آلفا بلوکرها هستند.
بالا رفتن سن:
با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی شریان ها کاهش می یابد.
مصرف زیاد نمک:
مصرف بیش از اندازه نمک می تواند خاصیت ارتجاعی رگ ها را کاهش دهد.
برسی علت های اصلی فشار خون پایین
علل فشار خون پایین به طور کلی عبارتند از:
- استراحت طولانی مدت در بستر
- مشکلات قلبی
- مشکلات دریچه قلب
- برادی کاردی
- نارسایی قلبی
- مشکلات غدد درون ریز (کم کاری تیروئید)
- بارداری
- آسیب خارجی
- خونریزی داخلی
- مصرف دارو های فشار خون، داروی بیماری قلبی و پارکینسون
- داروی اختلال نعوظ
- داروی افسردگی
- عفونت های شدید، مانند شوک سپتیک
- کم آبی بدن
- واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
همچنین ممکن است در موارد زیر دچار افت فشار خون شوید:
- هنگامی که به طور ناگهانی از حالت نشسته یا دراز کشیده بلند می شوید. به این حالت، هیپوتانسیون وضعیتی (ارتواستاتیک) می گویند.
- هنگامی که بعد از ایستادن طولانی مدت می نشینید؛ که افت فشار خون با واسطه عصبی نامیده می شود.
آیا فشار 10 روی 7 خوب است؟
فشار خون 70/140 میلی متر جیوه نشان دهنده هایپرتانسیون مرحله 1 بوده(فشار خون بالا) و ممکن است باعث نگرانی شود.
چه فشار خونی نرمال است؟
به طور کلی، فشار خون طبیعی حدود 80/120 میلی متر جیوه یا کمتر است. مقادیر بالای 90/140 فشار خون بالا و موارد بالای 120/180 میلی متر جیوه، جدی محسوب می شوند. در صورت عدم درمان، فشار خون بالا می تواند منجر به بیماری های قلبی و سکته مغزی شود.
محدوده فشار خون به چه صورت است؟
طبیعی: سیستولیک 120 روی دیاستولیک 80
بالا رفته: سیستولیک 129-120 روی دیاستولیک 80 یا کمتر
مرحله اول هایپرتانسیون: سیستولیک 139-130 روی دیاستولیک 89-80
مرحله دوم هایپرتانسیون: سیستولیک 140 یا بالاتر روی دیاستولیک 90 یا بیشتر
بحران فشار خون بالا: سیستولیک 180 روی دیاستولیک 120
چرا فشار خون من بالا است؟
از آنجایی که فشار خون بالا به مرور زمان ایجاد می شود، علت دقیق آن ناشناخته است. با این حال، ژنتیک یکی از عوامل خطر اصلی محسوب می شود. اگر والدین یا خانواده نزدیک شما به فشار خون بالا مبتلا هستند، شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارید. عوامل دیگری که می توانند در ایجاد فشار خون بالا نقش داشته باشند عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- چاقی
- سبک زندگی کم تحرک
- مصرف بیش از حد نمک
- مصرف بیش از حد الکل
- استرس
- سن بالا
- بیماری های مزمن کلیه
- اختلالات آدرنال و تیروئید
- آپنه خواب
علائم و نشانه های فشار خون بالا
فشار خون بالا به «قاتل خاموش» نیز شهرت دارد، زیرا معمولاً هیچ نشانه قابل تشخیصی بروز نمی دهد. در بعضی موارد، افراد مبتلا علائم زیر را تجربه می کنند:
- سردردهای شدید
- خون دماغ
- خستگی مفرط
- درد قفسه سینه
- مشکلات بینایی
- مشکل تنفس
- ضربان قلب نامنظم
- مشکل تنفس
- وجود خون در ادرار
با این حال، این علائم و نشانه ها مختص فشار خون بالا نیستند و ممکن است علائم مربوط به بیماری دیگری در بدن باشند.
نحوه تشخیص فشار خون بالا
پزشک پس از گرفتن سابقه پزشکی و انجام معاینه بدنی، فشار خون شما را اندازه گیری می کند. اگر فشار خون شما بالا باشد، ممکن است برای تأیید تشخیص هایپرتانسیون و بررسی بیماری های زمینه ای، آزمایشات زیر را تجویز کند:
- نظارت سرپایی
- تست های آزمایشگاهی
- الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
- اکوکاردیوگرام
نحوه درمان فشار خون بالا
تغییر دادن سبک زندگی اولین و استانداردترین درمان فشار خون است:
- مصرف آب کافی
- کاهش مصرف نمک
- ورزش منظم
- تغییرات رژیم غذایی
- کنترل وزن
- مدیریت استرس
- ترک سیگار
- عدم مصرف الکل
- آیتم #3 در لیست
دارو های کنترل کننده فشارخون
داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا به شدت بیماری و سلامت کلی بیمار بستگی دارد و عبارتند از:
- دیورتیک ها؛ از جمله تیازیدها، کلرتالیدون و اینداپامید
- مسدود کننده های بتا و آلفا
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- آگونیست های مرکزی
- مهارکننده های آدرنرژیک محیطی
- وازودیلاتورها
- مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE).
- مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین
برای درمان فشارخون به چه دکتر مراجعه کنیم؟
فشارخون بالا در دنیای امروز از اصلی‌ترین معضلات انسان‌هاست. برای درمان این عارضه باید به بهترین متخصص قلب و عروق مراجعه کرد. زندگی پر مشغله امروز، کم تحرکی و تغذیه نادرست، سبب شده است که اغلب ما دچار انواع بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون و… شویم. فشار خون بالا نیز یکی از همین مشکلات است.
محدوده فشار خون نرمال در سالمندان چقدر است؟
همه ما می‌دانیم که بالا رفتن به صورت طبیعی به مراتب فشار خون بالاتر می رود تعجب نکنید زیرا محدوده فشار خون در هر گروه سنی با هم متفاوت است و یک رنج خاصی را زیر نظر می‌گیرد مثلاً در بزرگسالان و سالمندان نرمال ترین فشار خون 12روی 8 است است.
اندازه گیری دقیق فشار خون
فرد متاثر با عادات غذایی و هیجانات و استرس‌های رفتارهایش در طول شبانه‌روز دستخوش تغییرات بسیار جدی قرار می‌گیرد به همین دلیل گاهی تشخیص فشار خون بالا کار راحتی نباشد به علت همین تغییرات بسیار پی‌درپی در فشار خون باید پزشک تشخیص می‌دهد که به صورت شبانه روزی با استفاده از فشار خون تمامی ساعت های شبانه روز به اندازه گیری سطح فشار خون بپردازید. پس بهترین کار استفاده از دستگاه هولتر فشارخون 24 ساعته است.
تفسیر فشار خون به صورت کلی
فشار خون با توجه به نیازهای بدن هر فرد متفاوت می شود اگر فشار خون و فردی بالاتر از حد معمول نشان داده شود پزشک فشار خون را در چند نوبت اندازه گیری می کند تا از بالا بودن قطعی فشار خون در آن فرد مطمئن شود. همچنین پزشک توصیه می نماید که بیمار فشار خون را هم در خانه و در طی ساعت های مختلف از شبانه‌روز اندازه بگیرد و صحبت کند.
فشار خون برای افراد سالم یکسان نیست. پزشکان فشار خون ایده آل در هر فرد را بر مبنای شرایط خاصی از او از جمله وضعیت سلامت عمومی و تعیین می‌نماید طبق راهنمایی تفسیر فشار خون به صورت کلی می توان گفت
- بهینه: کمتر از 120/ کمتر از 80
- نرمال: 120 تا 129/ 80 تا 84
- بالا ـ نرمال: 130 تا 139/ 85 تا 89
- بالا: بیشتر از 90/140
آیا فشارخون پایین خطرناک است؟
فشار پایین معمولاً هیچ گونه عارضه جدی ندارد با این حال می‌تواند زمینه ای غش کردن زمین خوردن را به وجود بیاورد و در بیان می تواند باعث آسیب رسیدن از طریق زمین خوردن برایش فرد شود اگر فشار خون پایین درمان نشود می تواند قلب مغز و اندام های دیگر را مختل کند. زیرا خون کافی به آنها نمی‌رسد و نمی تواند عملکرد مناسبی داشته باشد.
پایین بودن شدید فشار خون در زمان های خاصی می تواند منجر به شوک و مرگ هایی بر اثر بیماری شود در رابطه با درمان فشار خون پایین به علت آن بستگی دارد پزشک سعی می کند دلیل پایین بودن فشار خون را با گفته های خود فرد پیدا کند.
روش اندازه گیری فشارخون با استفاده از فشارسنج درخانه
برای این کار شما پیش از هر چیز به یک دستگاه فشارسنج احتیاج دارید. دستگاه‌های فشارسنج جیوه‌ای عموما برای مطب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای استفاده در خانه بهتر است شما فشارسنج عقربه‌ای و یا دیجیتال را تهیه فرمایید. روش کار با فشارسنج دیجیتال ساده‌تر است. تنها کافی است دکلمه استارت دستگاه را زده و آن را دور مچ دست یا بازوی خود ببندید. خواهید دید که دستگاه بعد از سوت مشخص خود، شروع به باد شدن می‌کند. سپس در عددی مشخص توقف کرده و در ادامه کم باد می‌شود. وقتی مجدد سوت دستگاه به صدا درآمد، شما می‌توانید عدد فشارخون خود و تعداد ضربان قلب خود را روی صفحه دیجیتال آن مشاهده کنید.
اما روش کار با دستگاه‌های فشارسنج دستی یا عقربه‌ای متفاوت‌تر است. شما برای این کار نیاز به یک گوشی پزشکی و یک دستگاه فشارسنج عقربه‌ای دارید. ابتدا گوشی پزشکی را روی بخش فرورفته‌ی دست خود (بین بازو و ساعد، پشت آرنج) قرار دهید. سپس کیسه‌ی بادی دستگاه فشار سنج را طوری روی این بخش قرار دهید که دو سیم خارج شده از آن در دوطرف گوشی پزشکی قرار بگیرد. سپس کیسه را دور دست فرد ببندید. گوشی‌های شنیداری گوشی پزشکی را روی گوش‌های خود قرار دهید. سپس از بسته بودن پیچ فشارسنج اطمینان حاصل کنید.
صداهای شنیده شده حین کار با فشارسنج به چه معنی است؟
در یک دست عقربه و در دست دیگر پمپ را نگه دارید. حال می‌توانید با استفاده از پمپ، کیسه را باد کنید. توجه داشته باشید که برای افراد سالمند کیسه را تنها تا عدد 160 باد کنید. در غیر این صورت احتمال پارگی رگ‌های آنها وجود خواهد داشت.
برای افراد جوان‌تر تا عدد 180 و برای افراد مسن تا 160 کیسه را باد کنید. سپس مکث کرده و به آرامی پیچ را باز کنید. این کار را با آرامش انجام دهید تا صدای ضربان را به خوبی بشنوید.
اولین صدایی که شنیدید (صدایی که همراه با تکان خوردن یا نبض گرفتن عقربه باشد) اولین صدای قلب و اولین عدد فشارخون فرد است. در ادامه مجدد این نبض را گوش دهید و همزمان پیچ را به آرامی باز کنید.
در نهایت عقربه به اعداد کمتر می‌رسد. به آخرین صدا (آخرین نبض عقربه) توجه کنید. این صدا، صدای دوم قلب فرد و دومین عدد فشارخون خواهد بود. بدین ترتیب شما فشارخون فرد را اندازه گرفته‌اید.
در مجموع فشار خون با دو عدد اندازه گیری می‌شود. اولین عدد اندازه مقاومت شریان‌ها در زمان انقباضات قلب است. عدد دوم نیز مقاومت دیواره سرخرگ در زمان استراحت قلب و در میان دو ضربان قلب می‌باشد.
شما هردو صدا را حین اندازه گیری می‌شنوید. به عنوان مثال، اگر صدای اول را روی عدد 120 و صدای دوم را روی 60 شنیده باشید، فشارخون بیمار شما 12 روی 6 یا 120/60 خواهد بود.
6 پاسخ
آیا الکل بر فشار خون تأثیر می گذارد؟
در صورت مصرف بیش از حد الکل می‌تواند فشار خون را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.
کدام بازو باید برای اندازه گیری فشار خون استفاده شود؟
توصیه می‌شود فشار خون هر دو دست در مطب پزشک اندازه گیری شود و برای اندازه گیری در منزل فشار خون بازویی ثبت شود که عدد بالاتری داشته.
چه زمانی می‌شود درمان دارویی فشار خون بالا را متوقف کرد؟
تحت هیچ شرایطی قبل مشورت با پزشک متخصص خود دوز داروی فشار خون را کم یا زیاد نکرده و یا مصرف آن را متوقف نکنید.