اکو قلب و یا اکوکاردیوگرام نوعی آزمایش است که برای نمایش نحوه عملکرد قلب، عضلات و دریچه‌های آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. امواج صوتی می‌توانند تصاویر متحرکی از قلب تولید کنند. پزشک نیز با مشاهده این تصاویر از وضعیت قلب دید مناسبی پیدا می‌کند. او می‌تواند اندازه، شکل و موقعیت صحیح قلب را بررسی کند. به دلایل مختلفی اعم از شناسایی بیماری‌های احتمالی قلب، انجام اکوکاردیوگرام و یا اکوی قلب برای افراد از جانب متخصص تجویز میشود. کنترل وضعیت بیماری قلبی در طی زمان‌های مختلف و همچنین میزان موفقیت درمان‌های انجام شده نیز با استفاده از این تست انجام پذیر است.
اکو قلب چیست؟
اکوکاردیوگرافی قلب و یا همان اکو قلب نوعی روش موثر در تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی می‌باشد. در این روش طراحی گرافیکی حرکات قلب با استفاده از دستگاه اکو میسر میشود. در حقیقت اکوی قلبی یک روش تشخیصی تصویرمحور است. در طول انجام تست echo، از سونوگرافی قفسه سینه استفاده میشود. این امواج، امواج صوتی با استفاده از فرکانس‌های بالا می‌باشند که با استفاده از یک پروب دستی روی قفسه سینه قرار میگیرند. در نتیجه تصاویری از دریچه‌های قلب و دهلیزهای آن تهیه میشود.
این فرایند به متخصص کمک می‌کند تا عمل و فرایند پمپاژ قلب به دقت بررسی شود. اکوی قلب در اکثر مواقع با استفاده از سونوگرافی داپلر و داپلر رنگی به صورت تلفیقی انجام میشود. جریان خون موجود در دریچه‌های قلب نیز از همین طریق بررسی میشود.
اکوکاردیوگرافی در حقیقت سونوگرافی مخصوص قلب است. در این روش به دقت حرکات قلب و عضله آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. تست اکوکاردیوگرافی با استفاده از دستگاهی به نام اکوکاردیوگراف انجام میشود. آریتمی قلبی، دریچه‌های قلب، ضربان‌ها و… با استفاده از این تست مشخص خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اکو از قلب چگونه انجام میشود؟
قبل از اینکه تست دهید، متخصص شما برایتان کاملا از روند تست صحبت می‌کند. همچنین عوارض احتمالی تست را نیز برای شما توضیح خواهد داد. شما نیز می‌توانید هر گونه سوالی که از او دارید در این زمینه بپرسید تا آرامش بگیرید.
آزمایشگاه‌های اکوکاردیوگرافی تست eco قلب را انجام می‌دهند. آزمایشگاه به واسطه یک متخصص قلب و عروق تحت نظارت است. ابتدا به شما یک گان مخصوص بیمارستانی می‌پوشانند. در ادامه از شما خواسته میشود که بالاتنه خود را برهنه کرده و روی تخت دراز بکشید.
یک متخصص سونوگرافی قلب سه الکترود را به قفسه سینه شما متصل می‌کند. این سه الکترود از پچ‌های کوچک، تخت و چسبنده تشکیل شده است. در نتیجه به سینه شما متصل میشود. البته آقایان باید برای انجام اکو از قلب موهای زائد سینه خود را بتراشند.
الکترودها به یک دستگاه الکتروکاردیوگراف یا EKG وصل هستند. در نتیجه فعالیت الکتریکی قلب شما در طول آزمایش توسط این سیستم در مانیتور به تصویر کشیده میشود. متخصص از شما می‌خواهد که روی تخت اکو به روی پهلوی چپ خود دراز بکشید. او یک پروب که مبدل امواج صوتی می‌باشد را روی قسمت‌های مختلفی از قفسه سینه شما قرار می‌دهد. پروب روی بخش انتهایی خود مقداری ژل دارد که باعث میشود از آسیب به پوست شما جلوگیری شود. این ژل به دستگاه کمک می‌کند تا تصاویر واضح‌تری از فعالیت قلب تهیه کند.
صداها قسمت مهمی از سیگنال داپلر هستند. شما ممکن است در حین این تست صداهایی را بشنوید. در طول تست، احتمالا متخصص از شما درخواست می‌کند تا چندین مرحله جایگاه خود را تغییر دهید. چرا که وی باید بتواند بخش‌های مختلف قلب را سونو کرده و اکو قلب را کامل کند. در برخی لحظات نیز از شما درخواست میشود که برای چند لحظه نفس نکشید.
اکو تخصصی قلب و شناسایی بیماری‌های قلبی
- ارزیابی فعالیت‌های کلی قلب و بررسی عضلات آن
- تشخیص بیماری‌های مختلف قلبی عروقی همچون بیماری دریچه قلب، بیماری میوکاردی، پریکاردی، آندوکاردیت عفونی، بیماری‌های قلبی مادرزادی، توده‌های قلبی و…
- پیگیری وضعیت درمانی دریچه‌های قلب به مرور زمان
- ارزیابی میزان اثربخشی درمان دارویی یا عمل جراحی
انواع مختلف اکوکاردیوگرافی
1. اکوکاردیوگرافی TTE
بیشتر اکوکاردیوگرام‌ها با استفاده از حرکت پروب مخصوص سونوگرافی روی قفسه سینه و محیط اطراف آن صورت می‌گیرد. این اکوکاردیوگرام به ترانس توراسیک یا TTE نام دارد. البته به این روش، اکو از طریق قفسه سینه نیز گفته میشود.
2. اکوکاردیوگرافی TEE
گاهی نیز پروب سونوگرافی می‌تواند به شکل یک ابزار نازک و منعطف باشد. در این صورت می‌توان آن را از طریق مری به سمت قلب هدایت کرد. مری لوله‌ای است که از طریق آن غذا از دهان به شکم می‌رسد. مری دقیقا در پشت قلب واقع شده است. در نتیجه امواج صوتی تولید شده توسط دستگاه قادر نیستند تا از پوست، استخوان، بافت سینه و… رد شوند. این روش را ترانس ازوفاژیال و یا اکو از راه مری نیز می‌نامند. با استفاده از این روش می‌توان اجزا و بخش‌های مختلف قلب را دقیق‌تر بررسی کرد. همچنین دریچه‌های آن را نیز به وضوح می‌توان مشاهده کرد.
این نوع تست برای شناسایی لخته‌های خون احتمالی موجود در قلب نیز عالی می‌باشد. پیش از اینکه این روش ابداع شود، داروی بی حسی به پشت گلو اسپری می‌شد. تزریق درون وریدی آرامبخش نیز صورت می‌گرفت تا بیمار بحالت خواب‌آلود به خود بگیرد.
3. اکوکاردیوگرافی دو بعدی
اکو قلب اگر استاندارد باشد، دو بعدی است. این نوع اکو یک نمای مخروطی از قلب را روی مانیتور ظاهر می‌کند. این تست قادر است تا حرکات ساختارهای قلب را نیز نمایش دهند. در نتیجه متخصص می‌تواند ساختارهای قلب را به درستی شناسایی کند.
اکوکاردیوگرافی 3 بعدی نیز مثل همین نوع اکو قلب می‌باشد. اما جزئیات مربوطه را با ظرافت بیشتری نشان می‌دهد. دریچه‌های قلب نیز در این روش اکو دقیق‌تر دیده میشود. با هر صربان قلب، دریچه‌ها باز و بسته می‌شوند. این نما در این نوع اکو قلب کاملا قابل مشاهده است. با استفاده از اکو سه بعدی متخصص می‌تواند تصمیم بگیرد که برای جایگزین کردن دریچه قلب از چه روش‌های درمانی استفاده کند. شدت نقایص قلبی نیز در این روش مشخص میشود. در مجموع نقایص قلبی بهتر است تا با استفاده از اکو سه بعدی بررسی شوند. این نوع اکو می‌تواند نقایص مادرزادی را نیز نمایش دهد. لازم به ذکر است که اکوکاردیوگرافی دو بعدی و سه بعدی می‌توانند به دو روش TEE و TTE انجام شوند.
4. اکوکاردیوگرافی داپلر رنگی قلب
وقتی متخصص قلب قصد بررسی میزان جریان خون در دهلیزها و بطن‌ها را دارد، از این تکنیک استفاده می‌کند. این روش، در حقیقت امواج صوتی که از اجسام متحرک منعکس شده است را ثبت می‌کند. این اجسام همان گلبول‌های قرمز می‌باشند. سرعت و جریان خون حقیقی نیز در این روش کاملا مشهود و قابل مشاهده است.
دکتر عبدالوهاب برادران متخصص قلب و عروق در تهران
تلفن تماس: 09399605514
